Missieblog Oeganda Oyam 2025
Dag 1 en 2 MCC Oeganda Oyam
Het avontuur is begonnen! Vrijdagavond waren we compleet en begon de reis in het knusse hotel Via Via in Entebbe.
Na een goede nachtrust en een heerlijk ontbijt, omringd door brutale aapjes en een stel trompetneushoornvogels, de bus in. De reis naar Lira Town dwars door Oeganda was indrukwekkend! Voor sommige van ons de eerste keer Oeganda, of zelfs Afrika, dus we keken onze ogen uit! Al die ‘winkeltjes’ en marktjes langs de weg en honderden brommers die niet alleen mensen, maar ook dooie koeien, kooien met kippen, hele hekwerken, houten balken en gestapelde trossen bananen vervoerden. Onze buschauffeur manoeuvreerde zich er rustig toeterend soepel doorheen en we zijn in de middag veilig aangekomen bij Lightforce Safari Lodge. Hier zijn we heel warm ontvangen met lekker eten en drinken. Er is voor iedereen een comfortabel slaaphutje om uit te rusten van alle indrukken. De mensen zijn duidelijk heel dankbaar dat we hier zijn en omarmen onze aanwezigheid. De wandeling om de omgeving te verkennen leverde prachtige foto’s op met veel vrolijke mensen, mooie natuur en eindigde bij een lokale kleermaakster die voor 4 van ons de komende 2 dagen wat moois zal naaien, we zijn benieuwd!
Ondertussen vermaakte de rest van de groep zich buiten met lokale kinderen en werden er liedjes gezongen en gedanst. De sfeer in de groep is heel goed en vormt een mooie basis om deze missie te laten slagen. We hebben er ontzettend veel in en gaan zo, na een fanatieke spelletjesavond, lekker slapen om morgen de handen uit de mouwen te steken ter voorbereiding op de eerste checkdag maandag.
Dag 3
Onze eerste nacht in Lira was wat rumoerig geweest. Een echte tropische regen- en onweersbui had menigeen wakker gehouden en de piek van 4 mm per uur op buienradar kwam ver boven de categorie “zwaar” uit.
Maar het kon de pret niet drukken natuurlijk! Want deze derde dag stond in het teken van voorbereiding. Op de checkdagen gaan de kinderen langs verschillende stations; registratie, wegen/meten, bloed prikken, dokter, apotheek en voorlichting. Met een ingenieus systeem van gekleurde sporttassen hebben we voor iedere werkplek de juiste benodigdheden verzameld. Alle medicatie werd gecheckt op aantal, dosering en houdbaarheid. Voor de pillen multivitamines en ijzer hebben we mooie kant en klare pakketjes gemaakt zodat een kind het voor de komende 3 maanden mee kan krijgen. Dankzij hulp van veel lieve vrienden, familie en een bejaardenhuis is ook dit jaar veel kleding, schoenen en gebreide mutsjes ingezameld. Dit werd met zorg op maat gesorteerd en verdeeld zodat we voor iedere checkdag in alle maten kleding hebben om uit te delen.
Ook maakten we vandaag kennis met onze lokale partner Link to Progress; een fijne Oegandese non-profit organsatie die allerlei projecten voor de bevolking hier opzet. Zo hebben ze naast het project met ons o.a. ook een programma voor gehandicapte kinderen en ze leggen waterputten aan. In Oeganda stel je jezelf voor met eerst je achternaam en dan de voornaam, wat nog even wat verwarring gaf bij Ocira Alfonse of was het Alfonse Ocira?
We sloten de dag weer af met een fijne wandeling door Lira en stuitten dit keer op de lokale voetbalwedstrijd (Lira Thuis, altijd moeilijk). De toeschouwers langs de lijn raakten wel even afgeleid door de hele groep “mzungus”, oftewel blanken, die voorbij kwam. Maar zoals altijd werden we begroet met een stralende glimlach en vrolijk zwaaien. De mensen hier zijn ontzettend warm en hartelijk. ’s Avonds kregen we verrassend genoeg fish en chips met fruit toe, klaargemaakt op houtkoolvuren; erg lekker. Na een check-in als groep (Wat zijn je doelen? Of misschien dit jaar juist geen doel?) en de geliefde spelletjes, kroop een ieder in bed. We zijn nu echt klaar voor onze eerste checkdag!
Checkdag 1
Eindelijk echt het veld in! Knus in de bus hobbeldeBOBbel door chauffeur Bob naar Agulurude gereden waar al een menigte zich had verzameld bij de school. Heel veel blije, zwaaiende mensen en nog geen huilende kinderen…
De tenten waren al klaar gezet dus we konden gelijk onze stations inrichten en nadat ze eerst in groepen door locals voorlichting hadden gekregen over malaria, handhygiene, gezonde voeding en tanden poetsen, werden ze ingeschreven, gewogen/gemeten, kregen ze een Hb en malaria sneltest, daarna door naar het artsenstation en als laatste de apotheek voor medicatie uitgifte, maar ook een klamboe, tandenborstel, armbandje en zo nodig wat kleding. Iedereen had een tolk en dat ging over het algemeen heel goed en steeds gestructureerder.
We hebben tussen 9:00 en 17:30 bijna 200 kinderen gezien wat relatief veel is voor een eerste dag. Bijna non-stop doorgewerkt met een heerlijke vers bereide lunch in het klaslokaal, gezellig in de schoolbanken. Relatief veel kinderen hadden wel iets wat behandeld moest worden: veel malaria, bloedarmoede (ijzer/vitaminegebrek, sikkelcelziekte, bij chronische infecties), huidinfecties (schimmel, bacterieel), darminfecties/wormen. 5 kinderen zijn op een boda boda brommer vandaag naar het ziekenhuis gebracht (meestal hele diepe bloedarmoede waar bloedtransfusie en verder onderzoek voor nodig is). Uganda is op zich heel groen en vruchtbaar met veel lokale voedselteelt, dus ondervoeding valt relatief gezien mee.
Linda van 3 heeft o.a. veel indruk gemaakt, duidelijk psychomotorisch geretardeerd met forse bloedarmoede, niet kunnen zitten/lopen/praten, veel te klein en wij waren de eerste hulpverleners die ze ooit zagen… zij zal nu in het disabled children program van LTP worden opgenomen om vooral praktisch te kijken hoe ze in haar beperking ondersteunt kan gaan worden, ook op de langere termijn. Moeder had zich al neergelegd bij het feit dat ze niet beter zou worden en is al heel blij met uitleg en enige ondersteuning.
Het geduld, de berusting en de dankbaarheid van de moeders (soms vaders) maakt dat het heel gemoedelijk verloopt en wij het als hulpverleners ook goed aankunnen, heel bijzonder om te ervaren.
Het was zo druk dat 145 kinderen met een lootje naar huis zijn gestuurd om morgen terug te komen, want dan gaan we nog 1 dag hier checken. We hebben als team samen met de locals heel fijn samengewerkt en hebben er nu nog meer vertrouwen in dat dit een grslaagde missie zal worden #teamspirit!
Checkdag 2 was op dezelfde locatie als onze eerste dag. Gister hadden we meer dan 150 kinderen moeten wegsturen maar gelukkig konden zij vandaag als eerste gecheckt worden. Ze stonden al weer in grote groepen op ons te wachten en zwaaiden vrolijk. We probeerden nog een wave te initiëren maar dat bleek lastig. Hoofd schouders knie en teen daarentegen was wel een hit.
Snel daarna gingen we aan de slag. Ditmaal zagen we iets minder (maar nog steeds veel!) malaria, maar meer kinderen met armoedige kleding. De flessen benzoylbenzoaat voor de behandeling van schurft gingen opeens hard. Er waren een paar bijzondere casus; een jongen van X jaar met rachitis ook wel de Engelse ziekte genoemd, waarbij botmisvormingen ontstaan door een tekort aan vitamine D. Zijn benen hadden een uitgesproken O vorm en hij liep moeilijk. Een kindje met een spaak verwonding door een fiets (dat kan hier dus ook). En verder was er nog een kindje met mogelijk een vorm van bloedkanker met daarbij een vergrote milt en een uitstekende voorhoofd (frontal bossing). Hij zal verder worden onderzocht in de lokale kliniek. Een hoopvolle casus was een kindje dat vorig jaar met ernstige bloedarmoede door het MCC team naar het ziekenhuis was ingestuurd. Dit jaar was zijn bloedgehalte volledig hersteld en ging het erg goed.
Na een mooi aantal van 167 gecheckte kinderen, pakten we onze spullen in. Sommigen sloten nog even aan bij een potje volleybal zonder regels maar toen ging onze minibus met roodfluwelen voorbekleding en chauffeur Bob (hij was inderdaad de Bob) toch echt vertrekken. We reisden af naar Oyam waar we de komende nachten zullen verblijven de “beatle” oftewel mestkever die vorig jaar bij de ingang van het hotel levensloos lag, was er dit jaar nog steeds. Dat voelt toch vertrouwd. Op naar de volgende checkdag!
Checkdag 3
Poeh hee, waar te beginnen… Het wordt elke dag intenser en schrijnender met vandaag veel gehandicapte kinderen met waterhoofden, misvormingen, spina bifida (open ruggetje bij geboorte), syndromale afwijkingen in combinatie met verstoting uit de gemeenschap en extra armoede omdat de caretaker weinig support en inkomsten heeft. Enerzijds enorm schrijnend, anderszijds is het lokale project hier na 4 jaar ondersteuning zo goed opgezet dat we voor deze kinderen via het disabled program een rolstoel of andere devices kunnen regelen en caretakers geholpen worden met microkrediet om meer self supportive te worden.
Missieleden die hier eerder zijn geweest hebben meerdere kinderen terug gezien uit dit programma waar het duidelijk beter mee gaat; dit heeft menigeen geemotioneerd en gemotiveerd om door te gaan met dit prachtige missiewerk ❤️
Mooi voorbeeld van vandaag is Timothy van 4 jaar, geboren met een open ruggetje (wat ze ‘dichtgehecht’ hebben) maar met verlamde en vergroeide benen, incontinentie en heftige chronische wonden op zijn voeten van het schuiven over de grond die daardoor niet kunnen genezen… zijn hoofd/brein is wel normaal ontwikkeld en het lijkt een heel slim mannetje te zijn, maar kan nu dus niet naar school. Hij zal morgen naar het ziekenhuis gaan voor wondbehandeling, er zal een rolstoel komen en hopelijk school ondersteuning. Hij ging met een lach weg en moeder heeft weer hoop.
LTP is een inspirerend voorbeeld voor projecten op andere plekken van MCC, het zou fantastisch zijn als dit lukt!
Omdat de wachttijd best lang is voor de mensen ontstond er ondertussen een minimarkt op het terrein waar mensen eten aan elkaar verkopen, heel bijzonder om te zien. 140 kindjes konden we vandaag helaas niet meer zien, die komen morgen terug. We zullen er ook weer zijn ❤️
We hebben vanavond heerlijke chapats gegeten met groente-kruiden saus en een biertje, onze verhalen gedeeld, ondanks alle leed ook weer veel gelachen en gelukkig is van ons nog niemand ziek geworden 🤞
Checkdag 4
Op onze tweede dag bij Loro Health Center was de problematiek gelukkig iets minder zwaar. Nog steeds zagen we gehandicapte kinderen en veel armoede maar het was beter behapbaar en daardoor minder overweldigend dan gister. En er waren weer veel hoogtepunten! Zo was er een jochie met ernstige malaria waarbij we twijfelden of hij naar het ziekenhuis moest. Een heus multidisciplinair overleg binnen het MCC team (huisarts, kinderarts, missieleider en apotheker) kwam eraan te pas en er werd besloten hem met ORS, paracetamol en de eerste gift malariamedicatie eerst nog even te observeren. Ieder uur gaf Sjoerd hem ORS te drinken. Eerst durfde hij niet te gaan slapen want hij was bang dat we hem een prik zouden gaan geven, maar met veel geruststellende woorden en aandacht viel hij toch in slaap. Na zijn dutje en een halve liter ORS liep hij weer vrolijk rond en was hij nieuwsgierig de gang van zaken in de apotheek aan het observeren. Moeder kon hem met een gerust hart mee naar huis nemen.
Een ander hoogtepunt was een jongen met een scoliose (een S-bocht in de wervelkolom) die door onze musculoskeletaal arts Jasmijn met zorg rechter werd gezet. Hij liep zichtbaar makkelijker en had ook nog eens lol gehad tijdens dat gekietel op zijn wervelkolom.
Verder werden er weer de nodige kinderen uitgepikt voor verwijzing naar een lokaal ziekenhuis voor hulp; een forse hartruis, een sikkelcelcrisis, een vergroeide hand door een brandwond, een vergrote zaadbal of een uitzakking bij de anus (rectumprolaps); voor alles werd een passende verwijzing gemaakt.
Moeilijke momenten waren er ook; weer verschillende verhalen over ouders die hun gehandicapte kind hebben achtergelaten of zelfmoord hadden gepleegd. De andere ouder of soms de oma of tante moest dan de zorg volledig op zich nemen. In een land als dit met zoveel armoede en weinige hulpmiddelen (geen rolstoel, geen incontinentiemateriaal, geen tillift) moet dat onvoorstelbaar zwaar zijn. Ook een kindje van rond de 14 jaar met Syndroom van Down waar de moeder wel door had dat hij achter liep (hij ging nog niet maar school) maar verder nog geen idee en dus ook nog geen enkele begeleiding had. Dat zijn moeilijke gesprekken.
We sloten de dag af met een mooie dankbaarheidsspeech van, ja wie was ze eigenlijk, een lokale hoge pief. Vanwege flink wat modder en geen four wheel drive was de weg naar huis nog even billen knijpen maar, zoals elke dag, bracht chauffeur Bob ons weer veilig thuis. De doorgekookte gesneden spaghetti met koriander van ons lokale eettentje smaakte nog best prima en we blikten trots terug op een mooie en nuttige dag. Nog maar 1,5 dag checken te gaan! Wat gaat dat opeens hard.
Checkdag 5 checken LTP school Amido:
We dachten vandaag wat rustiger aan te kunnen doen en wat eerder te kunnen stoppen, maar het werd de langste dag…het begon weer met een glibberig ritje met onze Bob via een omweg omdat er een vrachtwagen de andere weg blokkeerde en vast zat in de modder (dat hoor je dan van een boda boda die daar nog wel langs kon, zeg maar de “van-a-naarbeter-tamtam” 😆
Vandaag checkten we weer bij een school, aanvankelijk heel ontspannen met leuke interactie met de schoolklassen (we moesten even wachten, want het busje met onze tolken deed er ook wat langer over..) Zo ging de wave vandaag wel goed in de klas, deden we wat ochtendgymnastiek ket hoofd- schouders-knie-en-teen en namen wij de officiele dagopening met de schooldirecteur op ons en schakelden over naar de Snollebollekes “van links naar rechts” (het Brabantse bloed van Yvette kruipt waar het niet gaan kan…🤪). De directeur stond ons met een grote grijns te filmen en de kinderen kwamen niet meer bij.
Toen over op serieuzere zaken. Tot zeker 18u gecheckt met meerdere complexe, tijdrovende casussen. Hoe Aron van 4 gister ons hoogtepunt was met de ORS actie, werd hij vandaag ons dieptepunt; moeder was met hem terug gekomen op een boda boda taxibrommer omdat het, nadat het aanvankelijk echt wat beter ging, het nu vandaag toch weer slechter ging. Hij kachelde snel in waarvoor hij alsnog ingestuurd moest worden, maar om hem stabieler te krijgen hebben Marieke, Iris en Lazarus (apotheker) ervoor gezorgd dat hij eerst ter plaatse nog een bolus vocht en iv malaria medicatie kreeg in afwachting van de boda boda. Je zag dat hij niet bang was omdat hij de gezichten kende en al zingend hebben Iris en Marieke het infuus geprikt ❤️ Uiteindelijk is hij met een dekentje om hem heen tussen de taxichauffeur en zijn vader ingeklemd naar het ziekenhuis gegaan, maar we weten nog niet hoe het nu gaat 🙏
Een andere casus was een meisje met een groot beenlengteverschil door een gecompliceerde beenbreuk wat verkeerd geopereerd is met wondinfecties waar Amy (traumachirurg) haar expertise op los kon laten. Ter plaatse fraaie wondbehandeling, schone kleertjes en Sjoerd, Iris en Hedwig hebben van een bergschoentje (dat toevallig paste) en de zool van een espadrille op maat geknipt als zoolverhoging een soort orthopedische schoen gemaakt, #teamspirit!
Ik had vandaag een medische student als tolk die nog geen praktijk had gehad maar wel heel veel kennis had, dus ik leerde van hem nog meer over malaria en sikkelcelziekte en hij leerde van mij hart- en longgeluiden ausculteren, huidafwijkingen onderscheiden en een vergrote milt voelen. Extra inspirerend!
Morgen gaan we nog een halve dag op deze plek checken en dan alweer afronden en aan de terugreis beginnen…
